İttifak çatladı, ilk bütçe riske girdi

AKP ile MHP arasında yaşanan ittifak çatlağı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk bütçesini riske soktu. Parlamenter sistemde bütçesi Meclis’te kabul edilmeyen hükümet düşüyordu. Ancak yeni sistemde bütçenin kabul edilmemesi halinde kamu kurumları ek bütçeyle yoluna devam edecek.
İttifakta yaşanan çatlak, Erdoğan’ın TBMM’ye gönderdiği 2019 yılı bütçe yasa teklifini de etkiledi. Bütçenin yasalaşabilmesi için Meclis genel kurulunda oylamaya katılan milletvekillerinin en az bir fazlasının oyunu alması gerekiyor. AKP, 24 Haziran seçimlerinde Meclis’te tek başına milletvekili çoğunluğuna ulaşamadı. Halen Meclis’teki 596 milletvekilinden 290’i AKP, geri kalanı da muhalefete ait bulunuyor.
AKP ile MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın tamamen dağılması halinde AKP, tüm milletvekillerinin oylamaya katıldığı oturumlarda yasaları geçirebilmek için ihtiyaç duyulan yeterli sayıya ulaşamıyor. Bu nedenle 2019 yılı bütçe yasa teklifinin genel kuruldaki oylaması sırasında, 596 milletvekilinin tamamının oy kullanması ve muhalefetten hiçbir vekilin AKP ile birlikte el kaldırmaması halinde bütçe teklifi kanunlaşamayacak.
GEÇİCİ BÜTÇE
Cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte değiştirilen Anayasa’nın 161’inci maddesine göre, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanan bütçenin 55 gün içinde komisyondan geçmesi gerekiyor. 30 üyeli komisyonun 15’i AKP, 3’ü MHP’li vekillerden oluşuyor. AKP’nin, bütçeyi komisyondan geçirmek için de MHP oylarına ihtiyacı olacak. Bütçe komisyondan geçmez ya da genel kurulda kabul edilmezse Anayasa gereği geçici bütçe yapılacak.
Geçici bütçe genellikle 3 veya 6 aylık bir süre için çıkarılıyor. Geçici bütçe büyüklükleri bir önceki yıl bütçesinde belirli oranlarda artış yapılarak belirleniyor. Geçici bütçenin de çıkarılamaması halinde ise yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak yeni bütçe yapılacak. Yeniden değerleme oranını önümüzdeki 3 Kasım tarihinde açıklanacak Ekim ayı ÜFE verisiyle netleşecek. Eylül ayı itibariyle 12 aylık ortalama ÜFE yüzde 21.36 düzeyinde bulunuyor.