ABD Başkanı Donald Trump’ın arkası kesilmeyen gümrük vergileri, küresel ekonominin yarısından fazlasını oluşturan onlarca ülkeyi etkiliyor. Uluslararası birçok ekonomist, ABD’nin küresel ticaret ve siyaset dengelerini hiçe sayan tartışmalı adımlarının ters teperek ülke ekonomisine zarar vereceğini vurguluyor.
ABD Başkanı Trump, aldığı radikal kararlar ve yaptığı skandal açıklamalarla tepki toplamaya devam ediyor. Ülkesinin en önemli müttefikleri Avrupa Birliği (AB), Kanada ve Meksika ile ilişkilerini bozan Trump yönetimi, gümrük vergilerini siyasi koz olarak kullanmaktan da çekinmiyor. Trump’ın NATO müttefiki Türkiye’ye ilişkin son açıklamaları bu durumun son örneği oldu.
Twitter hesabından yaptığı paylaşımda iki ülke arasındaki ilişkilerin şu an iyi olmadığını ifade eden Trump, Türkiye’ye yönelik çelik ve alüminyum tarifelerini iki katına çıkarma talimatı verdiğini duyurdu.
TARİFELER 30’A YAKIN ÜLKEYİ ETKİLİYOR
ABD yönetiminin tarifelerle hedef aldığı tek ülke elbette Türkiye değil. Küresel ticaret savaşının giriş safhası olarak kabul edilen çelik ve alüminyum tarifeleriyle teknik olarak Arjantin, Avustralya, Güney Kore ve Brezilya hariç olmak üzere bütün ülkeler hedef alınıyor.
Öte yandan, çelik ve alüminyum alanında yapılan ticaret göz önüne alındığında etkilenen ülke sayısı 30’a yaklaşıyor. Bu ülkelerin arasında Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, İsveç, Romanya, Ukrayna, Belarus, Japonya, Kanada, Meksika, Çin, Rusya, Hindistan, Güney Afrika, Vietnam, Tayland, Tayvan, Katar, Endonezya, Malezya, Letonya, Moldova, Polonya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Türkiye bulunuyor. ABD’nin gümrük tarifelerinden olumsuz etkilenen bu ülkeler dünya ekonomisinin en az yüzde 60’ını oluşturuyor.
MÜTTEFİKLERARASI TİCARET SAVAŞI’NDAN SORUMLU ABD BAŞKANI
ABD’nin, önemli müttefiklerine dahi ulusal güvenlik gerekçesine dayandırdığı tarifelerle savaş açması işleri daha da karmaşık hale getiriyor. Trump, çelik ve alüminyum tarifelerini Kanada, Meksika ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerine de uygulamaya başlaması nedeniyle dünya tarihine halihazırda “Müttefiklerarası Ticaret Savaşı”ndan sorumlu tutulan başkan olarak geçti.
Beyaz Saray’ın küresel ticaret endişelerini körükleyen bu adımı elbette karşılıksız kalmadı. 28 AB üyesi ülke, Beyaz Saray’ın çelik ve alüminyum vergilerine karşılık motosiklet, yat, tekne, tüp, mısır, barbunya, pirinç, mısır gevreği, fıstık ezmesi, yaban mersini, portakal suyu, viski, puro, sigara, tütün, ruj, kot pantolon, nevresim, ayakkabı, lavabo, merdiven, vantilatör ve çelik gibi yüzlerce Amerikan menşeli ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulamaya başladı.
Kanada, ABD yapımı çelik ve alüminyum ürünlerine yüzde 25 gümrük vergisiyle yetinmeyip, bulaşık makinelerinden, tuvalet kağıdına kadar 120 tüketim malına daha 1 Temmuz’dan itibaren yüzde 10 tarife uygulama kararı aldı. Meksika hükümeti ise haziran ayının ilk haftasından bu yana ABD’den ithal edilen elma, üzüm, yabanmersini, domuz eti gibi çeşitli gıda ve çelik ürünlerine ek gümrük vergileri getirdi.
Türkiye de ABD’nin 8 Mart’ta yürürlüğe giren gümrük vergilerine, Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) yaptığı müracaatla 21 Haziran’dan itibaren, değeri yaklaşık 270 milyon dolara ulaşan 22 adet ABD menşeli ürüne yüzde 5 ila 70 arasında ek vergi getirdi. Söz konusu ürünlerin arasında alkollü içecek, kozmetik, otomobil, pirinç, kağıt, yaprak tütün, plastik ve kömür öne çıktı.
ABD-ÇİN TİCARET SAVAŞI
ABD Başkanı Donald Trump’ın en kuvvetli hedef aldığı ülke kuşkusuz Çin oldu. Çelik ve alüminyum tarifeleriyle başlayan ABD-Çin ticaret dalaşı, Trump yönetiminin ardı ardına açıkladığı milyarlarca dolarlık ek gümrük vergileriyle ticaret savaşına dönüştü. ABD, şu an itibarıyla çelik ve alüminyum ürünleri haricinde, 50 milyar dolarlık Çin üretimi teknoloji ürününe ek gümrük vergisi uyguluyor. Çin hükümeti, bu uygulamaya eş değer tarifelerle anında cevap verdi. ABD Başkanı Trump’ın sık sık Twitter hesabından tehdit ettiği Çin’e yönelik 200 milyar dolarlık gümrük vergisinin ise gelecek günlerde yürürlüğe girebileceği öngörülüyor.
“ABD ÖZELLİKLE KIRILGAN”
Uluslararası birçok ekonomist, ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel ticaret ve siyaset dengelerini hiçe sayan tartışmalı adımlarının ters tepebileceğine vurgu yapıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başekonomisti Maurice Obstfeld, kısa süre önce ABD’nin ticaret savaşından en kötü etkilenecek ülkelerden biri olacağına işaret ederek, “Küresel misillemelerin merkezinde yer alan ABD, geniş kapsamlı ticaret çatışması nedeniyle ihracatının büyük bölümü tarifelere tabi tutulacağından özellikle kırılgan.” değerlendirmesinde bulundu. Değeri onlarca milyar doları bulan yüzlerce ABD menşeli ürün şu an itibarıyla 33 ülkenin misilleme tarifelerine tabi tutuluyor.