Sağlıkta Yeni Sayfa: TBMM’den Tıbbi Kenevir Düzenlemesi

Türkiye, tıbbi kenevir ürünlerinin eczanelerde kontrollü satışına izin veren tarihi bir yasayı hayata geçirdi. Sağlık Bakanlığı denetiminde yalnızca reçeteyle satılacak bu ürünler, özellikle kronik hastalıklarla mücadele eden hastalar için yeni bir umut olacak.
Türkiye, sağlık alanında önemli bir eşikten daha geçti.

AK Partili milletvekillerinin imzasını taşıyan ve 29 maddeden oluşan sağlık alanında düzenlemeleri içeren “Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Düzenleme ile, tıbbi kenevirden elde edilen ürünlerin sağlık sistemine entegrasyonu sağlanarak, özellikle kronik hastalıklarla mücadele eden hastalar için yeni bir umut kapısı aralandı.

Kenevirin psikoaktif bileşenine ‘THC’ deniyor, ve bu oranın yüzde 0,3’ten düşük olması, maddenin uyuşturucu özelliği taşımadığı anlamına geliyor.

Yeni yasayla birlikte, tıbbi kenevirden üretilen beşeri tıbbi ürünler, özel tıbbi amaçlı gıdalar, sağlık destek ürünleri ve kişisel bakım ürünleri artık yalnızca eczanelerden temin edilebilecek.

İnternet, aktar, doğal ürün mağazası gibi eczane dışı hiçbir satış kanalı kabul edilmeyecek.

Sağlık Bakanlığı’nın sıkı denetimi altında ruhsatlandırılacak bu ürünler, uyuşturucu etkisi olmayan ve THC (tetrahidrokannabinol) oranı yüzde 0,3’ün altında olan kenevir türlerinden elde edilecek.

Bu oran, ürünlerin bağımlılık yapıcı özellik taşımamasını garanti altına alıyor.

Kenevirin ekimi ve hasadı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iznine bağlı olarak yapılacak.

Kenevir yetiştiriciliği, bakanlığının denetiminde ve Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) yapılan başvurularla izin alınarak gerçekleştirilecek.

Üreticiler, detaylı planlar ve resmi onaylarla bu sürece dahil olabilecek.

Üretim için detaylı planlar ve TİTCK’dan alınacak izin belgeleri zorunlu olacak. Bu, hem ürün kalitesini hem de güvenilirliğini artırmayı amaçlıyor.

Sağlık Bakanlığı, ürünlerin üretim, işleme, ruhsatlandırma ve satış süreçlerini düzenlemekle görevlendirilirken, İçişleri Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görüşleri doğrultusunda çıkarılacak yönetmelikle detaylı esaslar belirlenecek.

Ürünlerin tedarik zincirindeki tüm hareketleri, Sağlık Bakanlığı’nın İlaç Takip Sistemi (İTS) üzerinden elektronik ortamda izlenecek.

Bu sistem, ürünlerin üretiminden satışına, eczaneler arası takas işlemlerinden imhasına kadar tüm süreçlerin şeffaf ve güvenli bir şekilde takip edilmesini sağlayacak.

Aykırı hareket edenlere, ürünlerin depoya satış fiyatının iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak.

Bir yıl içinde tekrarlanan ihlallerde ise bu ceza bir kat artırılarak uygulanacak.

YARARLANABİLECEK HASTA PROFİLİ

Tıbbi kenevir ürünleri, özellikle kanser, multipl skleroz (MS), epilepsi ve kronik ağrı gibi ciddi sağlık sorunlarıyla mücadele eden hastalar için önemli bir destek sunuyor.

Ürünler, yalnızca Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği usullere uygun olarak, genellikle kırmızı reçete veya özel izinle temin edilebilecek. Bu, ürünlerin yalnızca tıbbi gerekçelerle ve hekim kontrolünde kullanılmasını sağlayarak suistimal riskini en aza indirecek.

TIBBİ KENEVİRİN BİLİMSEL FAYDALARI

Bilimsel çalışmalar, tıbbi kenevirin sağlık alanındaki potansiyelini ortaya koyuyor. Özellikle kannabidiol (CBD) içeren ürünler, ağrı yönetimi, nörolojik bozuklukların semptomlarının azaltılması ve kemoterapi hastalarında kusma gibi yan etkilerin kontrol altına alınmasında etkili.

Uluslararası literatür, tıbbi kenevirin kanser ve MS hastalarında yaşam kalitesini artırabileceğini gösteriyor. Çocukluk çağında dirençli epilepsi vakalarında da umut vadeden sonuçlar elde edilmiş durumda. Ancak, uzmanlar, tıbbi kenevirin hastalıkları tedavi etmekten ziyade semptomları hafifletmeye odaklandığını ve kullanımının mutlaka hekim gözetiminde olması gerektiğini belirtiyor.

Kronik Ağrı Yönetimi: Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2018 tarihli raporuna göre,  kannabidiol (CBD) ve düşük doz  THC (tetrahidrokannabinol) içeren ürünler, kanser hastalarında kemoterapiye bağlı ağrılar ve nöropatik ağrıların hafifletilmesinde etkili bulundu.

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (NIH) desteklediği çalışmalar, tıbbi kenevirin kronik ağrı yönetiminde opioid kullanımını azaltabileceğini gösteriyor. Özellikle kanser hastalarında, ağrı kontrolü için geleneksel tedavilere yanıt vermeyen vakalarda tıbbi kenevir umut verici sonuçlar sunuyor.

Nörolojik Bozukluklar ve Epilepsi: Tıbbi kenevir, özellikle dirençli epilepsi türlerinde (örneğin, Dravet Sendromu ve Lennox-Gastaut Sendromu) belirgin bir etkiye sahip.

Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından onaylanan ve CBD içeren Epidiolex adlı ilacın, çocukluk çağındaki bu epilepsi türlerinde nöbet sıklığını azaltmada etkili olduğu kanıtladı. Sağlık Bakanlığı’nın da referans aldığı uluslararası çalışmalar, CBD’nin nöbet kontrolünde güvenli bir seçenek olduğunu doğruluyor.

Multipl Skleroz (MS) ve Spazmlar: DSÖ ve NIH, tıbbi kenevirin MS hastalarında kas spazmlarını ve spastisiteyi azaltmada etkili olduğunu belirtiyor. THC ve CBD kombinasyonunu içeren Sativex adlı ilaç, EMA tarafından MS kaynaklı spastisite tedavisinde onaylandı. Bu ürün, hastaların yaşam kalitesini artırarak hareket kabiliyetini destekliyor.

Kemoterapi Kaynaklı Bulantı ve İştahsızlık: Tıbbi kenevir, kemoterapi hastalarında bulantı ve kusmayı kontrol altına almada etkili bir destek sunuyor. NIH’nin klinik çalışmaları, THC içeren ürünlerin iştahı artırarak kanser hastalarında kilo kaybını önleyebileceğini gösteriyor. Bu, özellikle ileri evre kanser hastalarında yaşam kalitesini iyileştirmek için önemli bir katkı sağlıyor.

Anksiyete ve Uyku Bozuklukları: DSÖ’nün raporları, CBD’nin anksiyete ve uyku bozukluklarında potansiyel bir rahatlama sağladığını öne sürüyor. Ancak, bu alanda daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç duyuluyor.

Sağlık Bakanlığı, bu tür kullanımların hekim kontrolünde yapılmasının önemini sürekli dile getiriyor.