Libya’nın doğusundaki fiili lider ve Bingazi merkezli Libya Arap Silahlı Kuvvetleri (LAAF) komutanı Halife Hafter’in, Türkiye ile ilişkileri normalleştirme sürecinde önemli bir adım atmaya hazırlandığı öne sürüldü.
Middle East Eye’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Hafter’in bu ay içerisinde Türkiye’yi ziyaret etmesi bekleniyor. Türk, Libyalı ve Mısırlı kaynaklar, bu ziyaretin son dönemde gelişen ilişkilerin sembolik bir yansıması olacağını ifade etti.
Geçtiğimiz hafta Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Bingazi’ye giderek Halife Hafter’le bir araya geldi. Bu temas, taraflar arasında gerçekleşen ilk üst düzey görüşme olma özelliği taşıyor. Görüşmede Kalın’ın, Hafter’i Ankara’ya davet ettiği ve Hafter’in prensipte bu daveti kabul ettiği bildirildi. Ancak ziyaretin kesin tarihinin, sahadaki gelişmelere bağlı olarak netleşeceği ifade ediliyor.
Bu gelişmeler, Türkiye’nin Libya’daki diplomatik pozisyonunda dikkat çeken bir değişime işaret ediyor. Bilindiği üzere Ankara, geçmişte Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) desteklemişti. 2019 yılında Hafter, UMH’ye karşı batıya doğru bir saldırı başlatmış; Türkiye ise Trablus yönetimini desteklemek amacıyla askeri danışmanlar, Suriyeli savaşçılar, donanma unsurları ve ağır silahlarla müdahalede bulunmuştu.
Hafter’in güçleri ise o dönemde Birleşik Arap Emirlikleri’nin sağladığı insansız hava araçları ve Rus paralı asker grubu Wagner’in desteğiyle hareket etmişti. Türk askeri desteği sayesinde Trablus kuşatmadan kurtulmuş, Sirte civarında bir cephe hattı oluşmuştu. Bugün itibariyle Sirte hâlâ Hafter’in kontrolünde bulunuyor.
Bu yeni diplomatik temaslar, Türkiye’nin 2019 yılında Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ile imzaladığı deniz yetki alanları anlaşmasını, Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne onaylatma çabalarıyla paralel bir döneme denk geliyor. Söz konusu anlaşma, özellikle Yunanistan ve Mısır tarafından sert şekilde eleştirilmişti.
Hatta Mısır’ın, ABD’nin Afrika Özel Temsilcisi Massad Boulos aracılığıyla Hafter’i bu anlaşmayı reddetmeye ikna etmeye çalıştığı bildiriliyor. Mısırlı bir yetkili, bu anlaşmanın Kahire ile Atina arasında 2020 yılında imzalanan deniz sınırlarını ihlal ettiğini savundu.
Öte yandan, Halife Hafter’in oğlu ve aynı zamanda sağ kolu olan Saddam Hafter, ailenin geleneksel müttefikleri olan BAE ve Mısır dışında da diplomatik ilişkileri geliştirme yönünde aktif bir rol üstleniyor. Bir Libyalı kaynak, bu Türkiye ziyaretinin, Saddam Hafter’in Katar’la yürüttüğü görüşmeler dahil olmak üzere, yeni müttefik arayışlarının bir parçası olduğunu belirtti.
Saddam Hafter, geçen yıl Türkiye’nin düzenlediği IDEF savunma sanayi fuarına katılarak dönemin Milli Savunma Bakanı ve üst düzey komutanlarla görüşmeler yapmıştı. Ayrıca Katar’a giderek doğu Libya’ya yönelik yatırım görüşmeleri yürütmüş, bu yıl ise tekrar Ankara’yı ziyaret ederek askeri temaslarda bulunmuştu. Saddam Hafter kısa süre önce LAAF’ta komutan yardımcılığı görevine getirilerek, babasının olası halefi olarak öne çıkarıldı.
Kalın’ın Bingazi Ziyareti ve Askeri Temaslar
MİT Başkanı Kalın’ın Bingazi ziyareti sırasında, Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait TCG Kınalıada korveti limana demirledi. Türk askeri heyeti, Saddam Hafter ile “Tek Libya, Tek Ordu” sloganı çerçevesinde askeri ve deniz iş birliğini geliştirme yönünde görüşmeler gerçekleştirdi. Halife Hafter de Türk savaş gemisine çıkarak, Libya ile Türkiye deniz kuvvetleri arasındaki tarihi bağlara vurgu yaptı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da yaptığı açıklamada, doğu Libya yönetiminin olumlu adımlar atması durumunda önümüzdeki aylarda Bingazi’yi ziyaret edebileceğini dile getirdi. Ancak Ankara’nın bu süreçten beklentilerine dair detay vermekten kaçındı.